НАЙНОВІШІ ТЕНДЕНЦІЇ В НАЗВАХ СІЛЬСЬКИХ ВУЛИЦЬ (НА ПРИКЛАДІ ВІКОНІМІВ ГМІНИ СІЦІЄНКО КУЯВСЬКО-ПОМОРСЬКОГО ВОЄВОДСТВА)
DOI:
https://doi.org/10.35433/philology.3(101).2023.154-166Ключові слова:
ономастика, віконімія, назви вулиць, Сіцієнко, Польща, Куявсько-Поморське воєводствоАнотація
Віконімічні дослідження в Польщі стають усе більш популярними. Аналіз найменуваннь більшої кількості сільських територій дасть змогу в майбутньому проводити синтетичні та порівняльні дослідження в галузі віконімії та урбанонімії. Цей текст є наступним у серії статей, присвячених сільським найменуванням (віконімії) окремих населених пунктів Куявсько-Поморського воєводства.
Предмет статті – віконімія гміни Сіцієнко. Матеріал дослідження взято зі списку назв вулиць, отриманого від Управління ґміни Сіцієнко у 2021 році, з ухвал Ради ґміни Сіцієнко про найменування вулиць, а також з інтерактивної карти ґміни.
Сіцієнко – сільська ґміна, розташована в Польщі, у Куявсько-Поморському воєводстві, друга за величиною в Бидгощському повіті. До складу ґміни входить 21 село з 39 містами.
Було зібрано 222 віконіми з дев’яти міст ґміни (Домбрувка Нова, Крушин, Крушинець, Мохле, Осувець, Павлувек, Сіцієнко, Щутки, Зєлончин). Назви вулиць проаналізовано із семантичного та структурного погляду.
Тенденції іменування в усіх згаданих містах подібні. Більшість назв – це апелятивні віконіми (у Домбрувці Новій їх 90,4%, у Крушині – 93,5%, у Крушинці – 80%, у Мохлі – 83,3%, в Осувці – 92,5%, у Павлувку – 95,8%, у с. Сіцієнку – 82,3 %, у Щутках – 90 %, у Зелончині – 88,2 %. Щодо найпоширеніших типів апелятивів, то природні назви переважають у Крушині (де вони становлять 62 % усіх апелятивів), Мохлі (60 %), Осувці (51,3 %), Павлувку (56,5 %) і Сіцієнку (64,2 %) У Домбрувці Новій найпродуктивнішим типом апелятивних віконімів є культурні назви (84,2 %), у Щутках – метафоричні (66,6 %), у с. Зеленчин – топографічні (40%). Назви, дані на честь важливих для ґміни людей, трапляються рідко.
За формально-мовною структурою домінують назви у формі прикметників. Це тенденція характерна для сільських назв.
Посилання
Duszyński H. Hodonimia gminy Białe Błota w powiecie bydgoskim. Nazwy własne a społeczeństwo. Tom II. R. Łobodzińska (red.). Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem, 2010. S. 397–411.
Duszyński-Karabasz H. Nazwy ulic Sadek w powiecie nakielskim. Conversatoria Linguistica. 2013. Nr 7. S. 43–52.
Duszyński-Karabasz H. Nazwy ulic wsi gminy Nakło nad Notecią. Nazwy terenowe i miejscowe w przestrzeni fizycznej. A. Gałkowski, R. Gliwa (red.). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016. S. 309–317.
Galasińska A. (AG). Sicienko [hasło]. Nazwy miejscowe Polski. Historia – Pochodzenie – Zmiany. K. Rymut, B. Czopek-Kopciuch, U. Bijak (red.). Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2016. Tom XIII Sa–Si. S. 120.
Handke K. Nazewnictwo miejskie. Polskie nazwy własne. Encyklopedia. E. Rzetelska-Feleszko (red.). Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 2005. S. 283–307.
Handke K. Słownik nazewnictwa miejskiego Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998. 429 s.
Jędrzejko E. Systemy onimiczne różnych języków a językowe obrazy świata: w stronę porównawczej onomastyki kulturowej. Onomastica. 2000. Tom XLV. S. 5–25.
Maciąga D. Ad famam Regni. Prawna ochrona przyrody w Królestwie Polskim od średniowiecza po wiek XVIII. Dzikie Życie. 2012/2013. Nr 12-1/222-223. URL: https://dzikiezycie.pl/archiwum/2012/stycz-2013/ad-famam-regni-prawna-ochrona-przyrody-w- krolestwie-polskim-od-sredniowiecza-po-wiek-xviii (data dostępu: 17.09.2023).
Marysieńka Sobieska Maria Kazimiera (1641-1716). URL: https://ciekawostkihistoryczne.pl/leksykon/marysienka-sobieska-1641-1716/ (data dostępu: 17.09.2023).
Nakło nad Notecią – System Informacji Przestrzennej. URL: https://naklo.e-mapa.net/ (data dostępu: 05.09.2023).
Oronowicz-Kida E. Oficjalne nazwy wiejskich ulic w województwie podkarpackim. Studium językowo-kulturowe. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014. 427 s.
Osiedle Wichrowe Wzgórze. Poznańska wiki. Wszystko o Poznaniu. URL: https://poznan.fandom.com/wiki/Osiedle_Wichrowe_Wzg%C3%B3rze (data dostępu: 19.09.2023).
Osówiec. Polskie zabytki. Katalog zamków, pałaców i dworów w Polsce. URL: https://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/1214/Osowiec/ (data dostępu: 18.09.2023).
Podstawowe informacje o gminie. URL: https://www.sicienko.pl/strona-290- podstawowe_informacje_o_gminie.html (data dostępu: 20.09.2023).
Przewodnik rowerowy po powiecie bydgoskim. Oprac. M. Wasilewski. Bydgoszcz: Starostwo Powiatowe w Bydgoszczy, 2015. 106 s.
Sicienko – System Informacji Przestrzennej. URL: https://sicienko.e-mapa.net/ (data dostępu: 18.09.2023).
Uchwała nr XVI/142/2016 Rady Gminy Sicienko z dnia 29 czerwca 2016 r. w sprawie nadania nazw ulicom w miejscowości Dąbrówka Nowa.
Uchwała nr XXI/249/13 Rady Gminy Sicienko z dnia 27 listopada 2013 roku w sprawie nadania nazw ulicom w miejscowości Osówiec.
Uchwała nr XXX/283/17 Rady Gminy Sicienko z dnia 29 listopada 2017 roku w sprawie nadania nazw ulicom w miejscowości Kruszyniec.
Uchwała nr XXI/179/20 Rady Gminy Sicienko z dnia 28 października 2020 roku w sprawie nadania nazwy ulicy w miejscowości Zielonczyn.
Uchwała nr XXXIX/343/22 Rady Gminy Sicienko z dna 29 czerwca 2022 roku w sprawie nadania nazw ulicom w miejscowości Mochle.
Uchwała nr XLI/353/22 Rady Gminy Sicienko z dnia 29 września 2022 roku w sprawie nadania nazwy ulicy w miejscowości Mochle.
Uchwała nr XLI/354/22 Rady Gminy Sicienko z dnia 29 września 2022 roku w sprawie nadania nazwy ulicy w miejscowości Osówiec.
Uchwała nr XLI/355/22 Rady Gminy Sicienko z dnia 29 września 2022 roku w sprawie nadania nazw ulicom w miejscowości Szczutki.
Wach J., Kluska K., Kluska M. Gmina Sicienko. Miejsca i ludzie. Sicienko: Urząd Gminy w Sicienku, 2006. 152 s.
Wichrowe Wzgórze. Spółdzielnia Mieszkaniowa. URL: http://wichrowe.pl/ (data dostępu: 15.09.2023).
Wójcik U. Nazewnictwo wiejskich ulic – własna tradycja czy powielanie nazewnictwa miejskiego. W komunikacyjnej przestrzeni nazw własnych i pospolitych. I. Łuc, M. Pogłódek (red.). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2012. S. 389–394.
Wykaz nazw ulic na terenie gminy Sicienko z 17.09.2021. Urząd Gminy w Sicienku.
Дорофеенко М. Виконимия белорусско-польского приграничья: номинативный аспект. Języki ruskie w rozwoju historycznym i w kontaktach z polszczyzną. L. Citko (red.). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2018. S. 85–98.
Дорофеенко М. Пути репрезентации кодов культуры в виконимии белорусско-польского приграничья. Studia Wschodniosłowiańskie. 2014. Tom 14. S. 179–188.
Мезенко А. Виконимика как раздел топонимики: состояние, перспективы. Nowe nazwy własne – nowe tendencje badawcze. A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch, K. Skowronek (red.). Kraków: Wydawnictwo PANDIT, 2007. S. 379–390.
